Search

In de klinische praktijk valt op dat een hulpvraag steeds vaker over ‘innerlijke rust’ en ‘balans’ gaat. Patiënten voelen zich continu onrustig, klagen over spanningen, raken snel overprikkeld en worden geteisterd door allerlei stressoren. Waar hangt dit mee samen? Is het omdat de wereld steeds complexer en dreigender wordt? Raken we steeds sneller van slag waarbij we de buitenwereld als steeds onrustiger zijn gaan beleven? Eisen we steeds meer van onszelf en van elkaar? Zijn er ook biologische verklaringen? Of is het juist een mix van dergelijke factoren?

Tijdens het symposium op 14 november wordt uitgebreid bij deze vragen stil gestaan, zowel van uit een maatschappelijk, filosofisch als GGz perspectief. Daarbij komt aan bod hoe ‘normaal’ onrust eigenlijk is, welke voordelen het ook heeft, en waar gewone onrust dreigt te ontaarden in pathologie. Vanuit de context van de GGz wordt belicht hoe we onrust het best kunnen begrijpen en wat we kunnen doen om het te beteugelen, bij onszelf en in de spreekkamer.

Het Curriculum Grenzeloos staat onder redactie van Theo Ingenhoven en Annemieke Noteboom. Het doel van het curriculum is om GGz-professionals via een serie geaccrediteerde programma’s nascholing te bieden over relevante ontwikkelingen die de eigen praktijk verrijken. Gekozen thema’s overstijgen de beperkende diagnostische classificaties, verleggen de grenzen van het eigen therapieaanbod en hebben oog voor de maatschappelijke context.

Klik op de presentatietitel voor meer informatie

09:00 – 09:30 uur

Ontvangst en registratie

09:30 – 09:45 uur

Onrust in de GGz – Annemieke Noteboom
Onrust is een kernbegrip binnen de GGz zowel in de beleving van patiënten als in het werk van professionals. Patiënten ervaren onrust vaak in de vorm van angst, spanning en onzekerheid, die verweven zijn met persoonlijke omstandigheden en maatschappelijke ontwikkelingen. De behandelaar moet daarom niet alleen beschikken over vakinhoudelijke kennis, maar ook inzicht hebben in de bredere context waarin patiënten leven. In onrustige tijden – gekenmerkt door sociale spanningen, economische onzekerheid, technologische veranderingen en geopolitieke dreigingen – weerspiegelt de GGz de dynamiek van de samenleving.

 

Voor de professional betekent dit dat het vak voortdurend meebeweegt met maatschappelijke thema’s zoals migratie, klimaatstress, digitalisering en polarisatie. Deze thema’s kleuren de hulpvragen die patiënten stellen en vragen om een brede blik en flexibiliteit van de behandelaar. Onrust is daarbij dubbel: het is enerzijds een klacht waarmee patiënten komen, anderzijds een werkrealiteit die van de behandelaar steeds aanpassing en alertheid vraagt én kennis van het eigen gevoel en functioneren. Het begrijpen en duiden van onrust, zowel individueel als collectief, vormt daarom een cruciale opdracht voor de GGz.

09:45 – 10:25 uur

Polarisatie in een complexe samenleving – Ron van Wonderen
We gaan in op ‘wat is polarisatie’, ‘is polarisatie altijd ongewenst’, ‘welke verschijningsvormen bestaan van polarisatie’. Polarisatie is een gedachteconstructie, ‘wij-zij’-denken, gebaseerd op identiteiten en groepen. Polarisatie gaat over gevoelens en emoties. Feiten en cijfers ‘landen niet’ (alternatieve werkelijkheden). Onder onrust en polarisatie is vaak sprake van diepe lagen van frustraties. Een rode draad daarbij is dat personen gehoord/gezien willen worden. Welke handvatten bieden deze inzichten om tot meer verbinding te komen?

10:25 – 10:50 uur

Tijden van onrust: wat is de rol van de GGz – Phebe Kraanen
We bevinden ons in een diepe socio-ecologische crisis die het collectieve welzijn onder druk zet. De GGz is onlosmakelijk verbonden met de maatschappelijke context en kan dus niet los worden gezien van deze werkelijkheid. De existentiële dreiging van massaal verlies van levens, zowel menselijk als niet-menselijk, raakt ons psychisch functioneren direct. Daarnaast zorgen andere maatschappelijke ontwikkelingen, zoals individualisering en sociale vervreemding, voor extra druk op onze collectieve psyche. De GGz heeft hierin een cruciale verantwoordelijkheid. Niet enkel kijkend naar individuele behandeling, maar ook om het begrijpen van de mentale impact van deze crisis, het ondersteunen van wie het zwaarst wordt getroffen en het beschermen van de meest kwetsbaren. Dit vraagt om hernieuwde sociale betrokkenheid en om interventies die gemeenschappen versterken. GGz-professionals kunnen een leidende rol spelen door tegenwicht te bieden aan de neiging maatschappelijke problemen te individualiseren. Door de context terug te brengen in het begrijpen van klachten, door oorzaken mee te wegen in behandelingen, en door gemeenschappelijkheid te bevorderen, herneemt de GGz haar verbindende rol.

10:50 – 11:20 uur

Koffiepauze

11:20 – 12:00 uur

Onrust vanuit een filosofisch perspectief – prof. dr. Gerrit Glas
Dit symposium komt op een goed moment. De samenleving is onrustig, mensen bereiken elkaar niet meer en ons vak staat ter discussie. Er is onrust alom. Die onrust heeft niet alleen vat op onze cliënten, maar heeft ook invloed op ons. Filosofen – als ‘seismografen van hun tijd’ – houden zich vanouds met de diepere motieven en bewegingen in de cultuur bezig. Heeft de huidige onrust iets te maken met onze zelfopvatting, met onze houding ten opzichte van de natuur, met onze visie op kennis? Hoe moeten we de huidige ontwikkelingen duiden: als late loot van de ‘dialektiek van de Verlichting’ (Adorno/ Horkheimer; Dooyeweerd) of als begin van iets nieuws? Meer praktisch: hoe behouden we onze morele sensitiviteit in tijden van oorlog, polarisatie en groeiend onderling wantrouwen? En wat betekent de analyse van deze en andere fenomenen voor onze rol als GGz-professional?

12:00 – 12:45 uur

Mentale veerkracht versterken in uitdagende tijden – prof. dr. Claudi Bockting
De wereld staat voor grote maatschappelijke uitdagingen zoals oorlogen, klimaatverandering, polarisatie, verstedelijking en de snelle opkomst van kunstmatige intelligentie. In deze lezing komen deze complexe problemen, ook wel ‘wicked problems’ genoemd, aan bod en hoe deze van invloed kunnen zijn op onze mentale gezondheid. Deze problemen kennen geen eenvoudige oplossingen. Hoewel mensen vaak veerkrachtig zijn, kan de constante stroom van negatief nieuws gevoelens van stress, machteloosheid en hopeloosheid vergroten. Maatschappelijke problemen zoals oorlog, economische recessie, vergrijzing, klimaatverandering maar ook een toenemende digitale wereld en AI zijn van invloed op deze gevoelens. Er is nog veel onbekend over hoe de opeenstapeling van al deze maatschappelijke problemen inwerken op mentale gezondheid, en andersom. De huidige maatschappelijke uitdagingen zijn groot, en we hebben een veerkrachtige samenleving nodig om deze problemen de baas te worden. In het tweede deel van de lezing worden individuele en collectieve oplossingen besproken gericht op mentale problemen en maatschappelijke problemen.

12:45 – 13:45 uur

Lunch

13:45 – 14:30 uur

Onrustige therapeut – Sacha de Reuver
De onrust in de wereld, de maatschappij, in het vak, in de spreekkamer en ook in de therapeut… deze presentatie gaat in op de verschillende soorten onrust waar de therapeut aan blootgesteld wordt in psychotherapie en die zich in de therapeut manifesteren. Hoe deze veelheid aan ongementaliseerde gewaarwordingen (bèta-elementen) te containen? Hoe te onderscheiden welk deel van de patiënt is, wat de therapeut toebehoort en wat door de interactie opgeroepen wordt? Een combinatie van theorie en voorbeelden uit de spreekkamer worden gebruikt om u deelgenoot te maken van therapeutische onrust en ook weer te reguleren om de gewenste containment mogelijk te maken.

14:30 – 15:15 uur

ADHD – prof. dr. Sandra Kooij
ADHD gaat gepaard met aandachtsproblemen, hyperactiviteit of rusteloosheid en impulsiviteit. ADHD is vaak erfelijk, begint jong en kan klachten blijven geven tot op hoge leeftijd. Een van de belangrijkste klachten is de levenslange onrust: beweeglijkheid, fysieke onrust, graag willen bewegen en moeite met stilzitten, maar ook innerlijke rusteloosheid, afwisseling nodig hebben, en moeite hebben overzicht te houden over de vele gedachten en associaties. Er is altijd stress in het hoofd van iemand met ADHD. De combinatie met aandachtsproblemen creëert een ingewikkelde carrousel van chaos en pogingen die te structureren, wat veel inspanning en moeite kost. Mensen met ADHD zijn dan ook vaak chronisch moe, en meerdere keren burnout. Hoe deze vicieuze cirkel te doorbreken is onderwerp van deze voordracht.

15:15 – 15:45 uur

Theepauze

15:45 – 16:25 uur

Suïcide dreiging: impact voor omgeving en behandelaar – Bert van Luyn
Onrust is nauw verbonden met suicidaliteit. Onrust is zelfs een van de belangrijkste indicatoren van de acute dreiging van suïcide.
Onrust – angst, paniek, innerlijke spanning, rusteloosheid, rumineren – zien we bij bijna alle suïcidale patiënten. Suïcidale intrusies (zich aan de patiënt opdringende gedachten aan en beelden van suïcide, hopeloosheid, en zinloosheid), kunnen zelfs een bron en katalysator van suïcide of suicidepoging zijn. Zeker als intrusies lang aanhouden en als oncontroleerbaar worden ervaren. Onrust in de vorm van ernstige bezorgdheid en onzekerheid, zien we ook bij naasten van een suïcidale patiënt. Hun gevoel van onmacht, hun bezorgdheid, irritatie of zwijgen, kan op zijn beurt voor de patiënt weer de bevestiging zijn van een overheersend gevoel ieder tot last te zijn. Suïcidale patiënten geven ook altijd onrust en onzekerheid bij hulpverleners. Ernstige, aanhoudende suïcidale dreiging is soms moeilijk te verdragen, met afwijzing, steeds weer verwijzingen, en een krampachtig terugvallen op protocollen als mogelijk gevolg. Voor de suïcidale patiënt opnieuw een ‘bewijs’ hopeloos en tot last te zijn.
Met klinische voorbeelden bespreekt Bert van Luijn het suïcidale proces en de belangrijke rol van onrust hierin.

16:25 – 16:45 uur

De (on)rustige dag van morgen – Annemieke Noteboom
De vele aspecten van onrust zijn de revue gepasseerd: het maatschappelijke, het filosofische, kijkend naar zowel patiënt als behandelaars als systeem maar ook kwam de diagnostiek en behandeling ruimschoots aan bod….en nu de praktijk van morgen. Hoe vertalen we deze inzichten naar praktische toepassingen in de klinische praktijk?

16:45 – 17:00 uur

Intermezzo: een onrustig moment – dr. Theo Ingenhoven
In ons werk als hulpverlener stellen we aan cliënten veel vragen. Daarin staan we vaak onder tijdsdruk en krijgen we onbedoeld de neiging onze cliënten, maar ook onszelf, te overvragen. De innerlijke onrust die dit geeft werkt echter averechts. In dit intermezzo ervaar je aan den lijve hoe snel innerlijke onrust ons voelen en denken kan ontregelen. En dat er psychotherapeutische deeltechnieken voorhanden zijn waarmee we dat kunnen bijsturen.

Accreditatie voor het live programma is toegekend door

  • FGzPt voor klinisch (neuro)psychologen met 6 punten
  • NIP voor BIG geregistreerde GZ-psychologen met 6 punten
  • NVP voor psychotherapeuten met 6 punten
  • NVvP voor psychiaters met 6 punten
claudi

Prof. dr. Claudi Bockting
is klinisch psycholoog en hoogleraar Klinische Psychologie in de Psychiatrie aan de Faculteit der Geneeskunde van de Universiteit in Amsterdam (AMC-UvA). Daarnaast zit zij in de directie van het Center for Urban Mental Health van de Universiteit van Amsterdam en is zij voorzitter van het Innovation Lab Mental Health bij Arkin.

gerrit

Prof. dr. Gerrit Glas
is psychiater en filosoof. Momenteel is hij opleider psychiatrie bij GGzE (Eindhoven) en voorheen werkte hij als psychiater bij Dimence te Zwolle. Met zijn leerstoel Filosofie van de Neurowetenschappen is hij verbonden aan het Amsterdam UMC en vanuit zijn interesse op het snijvlak van filosofie, psychiatrie, cognitieve neurowetenschap, samenleving, ethiek en religie is hij o.a. adviseur van Redesigning Psychiatry, met focus op duurzame systeemvernieuwing in de GGz.

48551D2F-B808-42CA-B361-F67C1A94510B_4_5005_c

Dr. Theo Ingenhoven
is als psychiater, psychotherapeut en docent actief betrokken bij de diagnostiek en behandeling van complexe persoonlijkheidsproblematiek. Mede onder zijn redactie verscheen De DSM-5 welbeschouwd (2017), het Handboek persoonlijkheidsstoornissen (2018) en het Praktijkboek persoonlijkheidsdiagnostiek (2024).

sandra

Prof. dr. Sandra Kooij
is psychiater en hoofd van het specialisme ADHD bij volwassenen en ouderen bij PsyQ te Den Haag. Daarnaast is zij o.a. bijzonder hoogleraar ADHD bij volwassenen aan het Amsterdam UMC, hoofd van het gelijknamige kenniscentrum en auteur van het recent verschenen Bloedirritant over vrouwen met ADHD.

phebe

Phebe Kraanen
is psychiater in opleiding. Zij zet zich in voor een duurzame psychiatrie die aandacht heeft voor de gevolgen van klimaatverandering op mensen en organisaties. Bij GGZ inGeest richtte zij de werkgroep Groen van Geest op.

bert

Bert van Luyn
is klinisch psycholoog, systeemtherapeut en gespecialiseerd in diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag en persoonlijkheidsproblematiek. Tevens is hij één van de consulenten van het CCE, Centrum voor Consultatie en Expertise.

annemieke

Annemieke Noteboom (dagvoorzitter)
werkt als klinisch psycholoog-psychotherapeut en manager behandelzaken bij het NPI te Amersfoort. Haar klinisch werk en wetenschappelijk onderzoek richt zich met name op cliënten met trauma en persoonlijkheidsproblematiek.

sacha

Sacha de Reuver
is als psychoanalytica, psychoanalytisch psychotherapeut en psychotherapeut werkzaam in haar eigen praktijk in Rotterdam. Tevens is zij supervisor, leertherapeut en docent aan de Rino.

ron

Ron van Wonderen
is Senior onderzoeker bij het Verwey-Jonker Instituut (Utrecht) en Themacoördinator bij het Sociale Stabiliteit Kennisplatform Inclusief Samenleven in Utrecht.

Opgenomen

  • Opgenomen zonder accreditatie

€ 250,-

De presentaties worden tijdens het symposium opgenomen en u kunt zich nu alvast inschrijven om deze video te ontvangen. U ontvangt dan binnen twee werkdagen na afloop van de bijeenkomst de kijklink. Via deze link kunt u de video direct bekijken waarbij u deze kunt pauzeren en terugspoelen. Let wel: er is voor de video geen accreditatie aangevraagd.

Wiegerinck Continue Educatie is geregistreerd bij het Centraal Register Kort Beroepsonderwijs (CRKBO). Hierdoor voldoen we aan de kwaliteitscode van onderwijsinstellingen en kunnen we onze nascholingen btw-vrij aanbieden.

Inschrijving
U kunt zich inschrijven via de website en ontvangt binnen 2 werkdagen een bevestiging.

Datum
Vrijdag 14 november 2025

Locatie
Bibliotheek Rotterdam en Online

Deelname
U kunt het programma bijwonen in de Bibliotheek Rotterdam of via een live uitzending. Wilt u accreditatiepunten ontvangen, dan is een voorwaarde bij online deelname dat u het gehele programma live volgt, terugkijken is niet mogelijk.

Betaling
U kunt kiezen voor een betaling per iDeal of een bankoverschrijving. Bij betaling per bank geldt een administratiebijdrage van € 15 en een betaaltermijn van maximaal 21 dagen. Indien de betaaltermijn wordt overschreden wordt er een toeslag van € 45 in rekening gebracht.

Annulering
Indien u binnen de wettelijke bedenktijd van 14 dagen afziet van uw deelname, kunt u dit per e-mail aan ons doorgeven. Na ontvangst van uw e-mail restitueren wij het betaalde bedrag, minus €15 administratiekosten. Na de wettelijke bedenktijd of als de nascholing reeds is aangevangen, bent u het volledige bedrag verschuldigd en kan er geen restitutie plaatsvinden. Eventueel kan een collega uw plaats innemen.

Onrust

250,00